Sakata la Tundu Lissu

 

---

Sakata la Tundu Lissu: Mwandishi wa Sheria, Mwanasiasa na Mteswa

Sakata la Tundu Antipas Mughwai Lissu, mwanasiasa mkongwe, mwanasheria mahiri, na Mwenyekiti wa Chama cha Demokrasia na Maendeleo (CHADEMA), limekuwa suala lenye hisia kali na la kimataifa nchini Tanzania. Safari yake ya kisiasa imegubikwa na changamoto nyingi, ikiwemo majaribio ya mauaji, kifungo, na kesi nzito za uhaini.¹

---

Historia Fupi na Kupanda Kisiasa

Tundu Lissu alianza kujijengea jina kama mwanasheria anayetetea maslahi ya umma, akifanya kazi na mashirika kama vile Lawyers Environmental Action Team (LEAT).² Aliibuka kuwa mkosoaji mkali wa serikali, akifichua madai ya ufisadi na uvunjaji wa sheria.³ Umaarufu wake ulipanda alipokuwa Mbunge wa Singida Mashariki kupitia tiketi ya CHADEMA na baadaye kuwa Rais wa Chama cha Wanasheria Tanganyika (TLS).

Alijulikana kwa kauli zake za waziwazi na kutokuogopa kukosoa serikali, hasa wakati wa utawala wa Rais wa awamu ya tano, Dkt. John Magufuli. Hali hii ilisababisha kukamatwa kwake mara kadhaa, akishtakiwa kwa uchochezi na kuudhi viongozi.

---

Shambulio la Kupigwa Risasi na Kufungwa

Mnamo Septemba 7, 2017, Tundu Lissu alishambuliwa kwa kupigwa risasi mara 16 na watu wasiojulikana nje ya makazi yake Dodoma. Shambulio hili lilimuacha na majeraha mabaya na kulazimisha asafirishwe kwenda kutibiwa Kenya na baadaye Ubelgiji, ambako alikaa uhamishoni kwa miaka kadhaa akipata matibabu na kupona. Tukio hili liliibua hisia kali na kulaaniwa kimataifa, huku wengi wakidai kuwa lilihusiana na shughuli zake za kisiasa.

Baada ya kupona na kurejea nchini, Lissu alichaguliwa kuwa Mwenyekiti wa CHADEMA mnamo Januari 2025, akichukua nafasi ya Freeman Mbowe.⁴ Hata akiwa jela, alichaguliwa kama Makamu Mwenyekiti wa Mkoa wa Afrika wa Jumuiya ya Kimataifa ya Kidemokrasia (IDU), jambo linaloonyesha ushawishi wake.⁵

---

Kesi ya Uhaini na Madai ya Hivi Karibuni

Hivi sasa, Tundu Lissu anakabiliwa na kesi nzito ya uhaini na mashtaka mengine ya kuchapisha taarifa za uongo mtandaoni. Kesi yake ya uhaini imeendelea kusikilizwa katika Mahakama ya Hakimu Mkazi Kisutu, Dar es Salaam, huku upande wa mashtaka ukiomba kuahirishwa mara kwa mara. Lissu mwenyewe, ambaye amekataa wakili na kujitetea mwenyewe, amekosoa ucheleweshaji huo, akisema amekaa rumande kwa zaidi ya siku 83 bila ushahidi kuwasilishwa.

"Hii ni mara ya kwanza katika historia ya Dunia mtu mmoja kushtakiwa kwa uhaini!" Lissu alinukuliwa akisema mahakamani hivi karibuni, akionyesha kushangazwa na mwelekeo wa kesi hiyo. Kesi yake imeahirishwa hadi Julai 15, 2025.

Jana, Julai 3, 2025, Chama cha Demokrasia na Maendeleo (CHADEMA) kilitoa taarifa kikidai kupokea habari za kuaminika kuhusu njama za kumuwekea sumu Tundu Lissu akiwa rumande. Serikali ya Tanzania, kupitia Katibu Mkuu wa Wizara ya Habari, Utamaduni, Sanaa na Michezo na Msemaji Mkuu wa Serikali, Gerson Msigwa, imekanusha vikali madai hayo, ikiyaita kuwa hayana msingi na yanayolenga kuchafua jina la Tanzania. Msigwa amesisitiza kuwa Lissu anakabiliwa na mashtaka kisheria na anashikiliwa kwa mujibu wa sheria.

---

Msimamo wa Kimataifa na Baadaye

Sakata la Tundu Lissu linaendelea kuvuta hisia za jumuiya ya kimataifa, huku mashirika ya haki za binadamu na wanadiplomasia wakitoa wito wa kuhakikisha usalama wake na haki za binadamu zinaheshimiwa nchini Tanzania.⁶

Mwelekeo wa kesi yake na hatma ya Tundu Lissu inaendelea kuwa kiashiria muhimu cha hali ya demokrasia na utawala wa sheria nchini Tanzania. Wengi wanasubiri kuona jinsi suala hili litakavyoisha na athari zake kwa siasa za nchi.